Είναι ο πιο συχνός καρκίνος στον άνθρωπο.
Ρόλο στη δημιουργία του διαδραματίζει η ηλιακή ακτινοβολία, το κάπνισμα αλλά και γενετικοί παράγοντες, φαινοτυπικά χαρακτηριστικά (γαλανά μάτια , άσπρο δέρμα),χρόνια χρήση φαρμάκων (π.χ.υδροχλωροθειαζίδη), χρόνια ανοσοκαταστολή (μεταμοσχευμένοι).
Α) Συχνότερα είναι τα λεγόμενα επιθηλιώματα :
- Βασικοκυτταρικό και
- Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα
καθώς και οι προκαρκινικές βλάβες γνωστές ως ακτινικές κερατώσεις. Οι ακτινικές κερατώσεις είναι σημαντικό να διαγιγνώσκονται και να αντιμετωπίζονται εγκαίρως γιατί στο 30% θα εξελιχθούν σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
Πώς εμφανίζονται τα επιθηλιώματα;
Εμφανίζονται σαν ένα μικρό λείο ογκίδιο στο χρώμα του δέρματος που μεγαλώνει πολύ αργά ή σαν μια μικρή πληγή που δεν κλείνει και συχνά αιμορραγει
.
Πώς αντιμετωπίζονται :
- Οι ακτινικές κερατώσεις: Υπάρχει μια πληθώρα μη-χειρουρικών μεθόδων όπως: τοπικά δικλοφαινάκη, ingenοl mebutate, ιμικουιμόδη, κρυοθεραπεία , φωτοδυναμική θεραπεία και συνδυασμοί αυτών
- Τα Βασικοκυτταρικά καρκινώματα: Αντιμετωπίζονται με χειρουργική αφαίρεση ή εναλλακτικά με φωτοδυναμική θεραπεία, κρυο-ανοσοθεραπεία, συνδυασμό CO2 Laser με ιμικουιμόδη.
- Τα Ακανθοκυτταρικά καρκινώματα: Προτιμάται πάντα η χειρουργική εξαίρεση. Αν αυτό δεν είναι δυνατό μπορεί να γίνει ακτινοβολία.
Β) Το Κακόηθες Μελάνωμα δεν είναι ο συχνότερος αλλά ο επιθετικότερος καρκίνος στο δέρμα.
Τί εικόνα έχει ένα κακόηθες μελάνωμα;
- To 80% των μελανωμάτων είναι κάτι καινούριο, μαύρο το οποίο μεγαλώνει (διπλασιάζεται στο δίμηνο) και δε μοιάζει με τις υπόλοιπες ελιές που έχω.
- Το υπόλοιπο 20% των μελανωμάτων αναπτύσσεται πάνω σε κάποια ελιά που ήδη υπάρχει, προκαλώντας αλλαγή στο χρώμα, το σχήμα και το μέγεθος της ελιάς - ενίοτε και κνησμό.
Πόσο συχνό είναι το μελάνωμα;
Η συχνότητα εμφάνισης του μελανώματος παρουσιάζει παγκόσμια αύξηση. Είναι όγκος σπάνιος στα παιδιά και τους εφήβους.
Η πενταετής επιβίωση εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και την έγκαιρη διάγνωση. Συνεπώς η ενημέρωση, η αυτοεξέταση και ο έλεγχος για ύποπτες βλάβες είναι επιβεβλημένος, ιδιαίτερα σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη μελανώματος;
Είναι περιβαλλοντικοί, φαινοτυπικοί και γενετικοί.
- Οικογενειακό ιστορικό (10% των μελανωμάτων είναι οικογενή).
- Παρουσία ατύπων σπίλων (10-20% των μελανωμάτων αναπτύσσονται σε έδαφος προϋπάρχοντος σπίλου). Ασθενείς με άτυπους σπίλους έχουν 3-20 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν ένα μελάνωμα.
- Μεγάλος αριθμός σπίλων (πάνω από 25) – δυσκολία στην ανίχνευση της νέας ύποπτης βλάβης.
- Υπεριώδης ακτινοβολία -Εγκαύματα στην παιδική και εφηβική ηλικία
- Φαινοτυπικά χαρακτηριστικά: λευκό δέρμα, φακίδες, κόκκινα ή ξανθά μαλλιά, ανοιχτόχρωμα μάτια.
- Άλλοι παράγοντες: ιστορικό κακοήθειας σε νεαρή ηλικία, θεραπείες με ακτινοβολία και ανοσοκατασταλτικά.
- Κάπνισμα
Επιδημιολογικά οι άνδρες εμφανίζουν συχνότερα μελανώματα στη ράχη και οι γυναίκες στα πόδια.
Ποια είναι η θεραπεία για το Μελάνωμα;
Η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η νόσος κατά τη διάγνωση. Όταν το μελάνωμα είναι πολύ αρχικό και το πάχος της βλάβης πολύ μικρό, μία ευρεία χειρουργική εκτομή επαρκεί.
Αν το πάχος της βλάβης στην ιστολογική εξέταση είναι μεγαλύτερο από 0,75-1 χιλιοστό γίνεται φρουρός λεμφαδένας και σταδιοποίηση του ασθενούς.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν νέα φάρμακα για το μεταστατικό μελάνωμα (ανοσοθεραπεία) τα οποία βελτιώνουν την πρόγνωση σε σημαντικό αριθμό ασθενών.